Τρίτη 22 Μαρτίου 2011

H EIΣΟΔΟΣ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Το άκουσμα και μόνο του ονοματεπώνυμου Παναγιώτης Κανελλόπουλος ενεργοποιεί ποικολοτρόπως τα ανακλαστικά της μνήμης των παλαιοτέρων.
Ορισμένοι θυμούνται τον προπολεμικό ρομαντικό πολιτευτή που επέλεξε το μοναχικό δρόμο «ανάμεσα στα δύο άκρα» κι άλλοι έναν φλογερό (μεταπολεμικά) αντικομμουνιστή, στον οποίο αποδίδονται οι φράσεις «η Μακρόνησος είναι η Κολυμβήθρα του Σιλωάμ», «η μετανάστευσις είναι θείο δώρο» και το «Στρατηγέ ιδού ο στρατός σας» (απευθυνόμενος προς τον Αμερικανό Βαν Φλιτ).
Στα παραπάνω υπάρχουν διαφορετικές αναγνώσεις και ερμηνείες αλλά σε δύο σημεία υπάρχει σύμπτωση απόψεων σε όλους όσοι τον έχουν ακούσει ή μελετήσει: To πρώτο είναι ότι επρόκειτο για μια κορυφαία πνευματική προσωπικότητα του τόπου (που άφησε πίσω της
πλουσιότατο έργο) και το δεύτερο ότι η παρουσία του στα πολιτικά πράγματα, από την 21η Απριλίου 1967 (που τον
 βρήκε πρωθυπουργό) μέχρι τις 11 Σεπτεμβρίου 1986 (όταν εξεμέτρησε το ζην), ήταν υπόδειγμα ανεξάρτητου και ενωτικού λόγου.
Γι’ αυτό και μία εικοσιπενταετία μετά το θάνατό του συζητιέται. Και συζητιέται πολύ. Και στα πολιτικά και στα πνευματικά ζητήματα.
Γεννήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου  1902. Το σπίτι του ήταν εκ των πραγμάτων πολιτικό αφού εκείνες τις μέρες είχε εκλεγεί για πρώτη φορά βουλευτής ο αδελφός της μητέρας του Αμαλίας, Δημήτριος Γούναρης (ο μετέπειτα ιδρυτής και ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος, πρωθυπουργός, καταδικασθείς στη «δίκη των έξι» και τελικώς εκτελεσθείς).
Ο πατέρας του Κανέλλος ήταν φαρμακοποιός και είχε ένα μεγαλύτερο γιο, τον Αναστάση (πατέρα, αργότερα, της Αμαλίας, της μετέπειτα συζύγου Κωνσταντίνου Καραμανλή, νυν Μεγαπάνου και γνωστής συγγραφέως). Στη συνέχεια στην οικογένεια προστέθηκε και το στερνοπούλι, η Μαρία, ενώ στο σπίτι φιλοξενήθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα και η Γαλάτεια Σαμίου (αργότερα Καζαντζάκη), ώστε να κατοικεί σε πόλη που διαθέτει γυμνάσιο.Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος φοίτησε στο 1ο γυμνάσιο της αχαϊκής πρωτεύουσας, στα θρανία του οποίου κάθισαν, συνολικά, πέντε πρωθυπουργοί. Πέραν του θείου του, ο Ανδρέας Μιχαλακόπουλος, ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο Δημήτριος Μάξιμος και ο ίδιος.
Στην προτελευταία τάξη του γυμνασίου άρχισε τη συγγραφική του δραστηριότητα, δημοσιεύοντας ένα ποιήμά του στο ξακουστό φιλολογικό περιοδικό της εποχής «Νουμάς», το οποίο εθεωρείτο ως προπύργιο του δημοτικισμού.
Το 1919 βρίσκει τον ίδιο φοιτητή της Νομικής στην Αθήνα, το θείο του εξόριστο στην Κορσική και τον πατέρα του έγκλειστο στις φυλακές του Αβέρωφ (ως κυνηγημένο από τους βενιζελικούς κατά το οικογενειακό του περιβάλλον). Έχοντας μπει το 1920 (και πριν από τη διενέργεια των εκλογών που επανέφεραν τον Γούναρη και το Λαϊκό Κόμμα στην εξουσία), πείθεται από την οικογένειά του, η οποία φοβάται τα πολιτικά πάθη της εποχής, και αφήνει την Αθήνα για να συνεχίσει τις νομικές σπουδές του στη Χαϊλδεβέργη. Πολύ γρήγορα (1923) αναγορεύεται σε διδάκτορα του εκεί πανεπιστημίου και, παράλληλα, πάρακολουθεί μαθήματα φιλοσοφίας στο Μόναχο.
Ακολούθως επέστρεψε στην Ελλάδα για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία. Σε νεαρότατη ηλικία (αυτή των 24 χρόνων) τοποθετήθηκε γενικός γραμματέας του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας από τη λεγόμενη οικουμενική κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη. Η θητεία αυτή είχε διάρκεια ενός έτους. Δύο χρόνια αργότερα ανακηρύχθηκε υφηγητής Κοινωνιολογίας στη Νομική Σχολή της Αθήνας και το 1932 άσκησε εκ νέου καθήκοντα πολιτικής διοίκησης, αναλαμβάνοντας τη θέση του γενικού γραμματέα του υπουργείου Παιδείας. Αλλά κι εκείνη η θητεία του (όπως και η προηγούμενη) είχε θητεία ενός έτους. Παραιτήθηκε όταν εξελέγη καθηγητής στη νεοσύστατη έδρα της Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο.
Πριν καλά καλά συμπληρώσει ένα χρόνο αφοσίωσης στην ακαδημαϊκή του καριέρα, αναλαμβάνει πρόεδρος του ΙΚΑ και τον επόμενο (1935) νυμφεύεται τη Θεανώ Πουλικάκου. Φαίνεται όμως ότι εκτός από τη «Νίτσα» του (έτσι προσφωνούσε τη σύζυγό του) δεσμεύτηκε «διά βίου» και με την ενεργό πολιτική. Άρχισε να αρθρογραφεί στην εφημερίδα «Ακρόπολις», τασσόμενος υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας, κάτι που «πάγωσε» τους φίλους και τους γνωστούς του, λόγω των οικογενειακών του πολιτικών καταβολών.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου